Malala Yousafzai Kimdir?
Kadınların eğitimi konusundaki çalışmaları ile tanınan ve bu alanda önemli bir mücadele veren Nobel Barış Ödülü sahibi Malala Yousafzai, 12 Temmuz 1997'de, Pakistan'ın Khyber Pakhtunkhwa Eyaleti'ndeki Swat Vadisi'nde bulunan Mingora şehrinde doğdu.
Malala Yousafzai'nin kendisi de tutkulu bir eğitim savunucusu olan babası, yıllarca bir eğitim kurumu işletti ve okul Malala'nın ailesinin büyük bir parçasıydı. Malala daha sonra babasının kendisine; Malala'nın daha konuşmaya başlamadan sınıflara nasıl girdiğini ve öğretmenmiş gibi davrandığını anlattığını yazmıştır.
Taliban'ın Sahneye Çıkışı Hayatının Değişmesi
2007 yılında, Malala on yaşındayken, Swat Vadisi'ndeki durum ailesi ve toplumu için hızla değişti. Taliban Swat Vadisi'ni kontrol etmeye başladı ve kısa sürede kuzeybatı Pakistan'ın büyük bölümünde baskın sosyo-politik güç haline geldi. Kızların okula gitmesinin yanı sıra dans etmek ve televizyon izlemek gibi kültürel faaliyetler de yasaklandı. İntihar saldırıları yaygınlaştı ve kızların eğitim almasına karşı uygulanan bir eylem tarzı olarak kullanıldı. Taliban 2008 yılı sonuna kadar yaklaşık 400 okulu tahrip etmişti.
Genç Yaşta Eğitim Hakkı İçin Verdiği Mücadele
Okula gitmeye kararlı olan ve eğitim hakkına inanan Malala, Taliban'a karşı durdu. Babasıyla birlikte Malala da kısa sürede onların taktiklerini eleştiren biri haline geldi. Bir keresinde Pakistan televizyonunda "Taliban benim temel eğitim hakkımı elimden almaya nasıl cüret eder?" dedi. 2009 yılının başlarında Malala, İngiliz Yayın Kurumu'nun (BBC) Urduca sitesinde isimsiz olarak blog yazıları yazmaya başladı. Taliban yönetimi altındaki Swat Vadisi'ndeki yaşamı ve okula gitme arzusu hakkında yazdı. "Gul Makai" adını kullanarak evde kalmaya zorlandığını anlattı ve Taliban'ın gerekçelerini sorguladı. Malala BBC'ye ilk günlüğünü yazdığında 11 yaşındaydı. "Korkuyorum" başlığı altında, güzel Swat Vadisi'nde tam anlamıyla bir savaş çıkmasından duyduğu korkuyu ve Taliban yüzünden okula gitmekten korktuğuna dair gördüğü kabusları anlatıyordu. Pakistan'ın Taliban'la savaşı hızla yaklaşıyordu ve 5 Mayıs 2009'da Malala, evini terk etmek ve yüzlerce mil uzakta güvenlik aramak zorunda kalarak kendi ülkesi içinde mülteci durumuna geldi. Swat'tan haftalarca uzak kaldıktan sonra geri döndüğünde, Malala bir kez daha medyayı kullandı ve okula gitme hakkı için kamuoyu kampanyasına devam etti. Sesi daha da yükseldi ve sonraki üç yıl boyunca o ve babası, Pakistanlı kızların ücretsiz ve kaliteli bir eğitime erişimini sağlama konusundaki kararlılıklarıyla tüm Pakistan'da tanınır hale geldi. Aktivizmi 2011 yılında Uluslararası Çocuk Barış Ödülü'ne aday gösterilmesiyle sonuçlandı. Aynı yıl Pakistan'ın Ulusal Gençlik Barış Ödülü'ne layık görüldü.
Tepkiler ve Malala'nın Vurulması
Ancak Swat'ta değişim yaratmak için yürüttüğü kampanyayı herkes desteklemedi ve hoş karşılamadı. Dokuz Ekim 2012 sabahı 15 yaşındaki Malala Yousafzai Taliban tarafından vuruldu. Okuldan eve giden bir otobüste oturan Malala, arkadaşlarıyla okul ödevleri hakkında konuşuyordu. Taliban'ın iki üyesi otobüsü durdurdu. Genç ve sakallı bir Taliban üyesi Malala'yı ismiyle sordu ve ona üç el ateş etti. Kurşunlardan biri Malala'nın kafasından girip çıktı ve omzuna saplandı. Malala ağır yaralandı.
İngiltere'ye Göç ve İyileşme Süreci
Aynı gün hava yoluyla Peşaver'deki bir Pakistan askeri hastanesine, dört gün sonra da İngiltere'nin Birmingham kentindeki bir yoğun bakım ünitesine nakledildi. İngiltere'ye vardığında komadan çıktı. Yüzünün felçli sol tarafını düzeltmek için yüz sinirinin onarılması da dahil olmak üzere birçok ameliyat geçirmesi gerekmesine rağmen, beyninde büyük bir hasar oluşmamıştı. Malala, haftalar süren tedavi ve terapinin ardından Mart 2013'te Birmingham'daki okuluna başlayabildi.
Aldığı Ödüller, Kitapları ve Eğitim Alanındaki Çalışmaları
Silahlı saldırının ardından Malala'nın inanılmaz iyileşme süreci ve okula dönüşü, Malala'ya küresel çapta destek verilmesine yol açtı. Malala, 16. doğum günü olan 12 Temmuz 2013'te New York'u ziyaret etti ve Birleşmiş Milletler'de bir konuşma yaptı. Aynı yılın ilerleyen günlerinde ilk kitabı olan otobiyografisini yayınladı: "
Ben Malala'yım: Eğitim İçin Ayağa Kalkan ve Taliban Tarafından Vurulan Kız" başlıklı otobiyografisini yayınladı. 10 Ekim 2013'te Avrupa Parlamentosu, Malala'yı çalışmalarından dolayı prestijli Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü'ne layık gördü. 2014 yılında Malala, babasıyla birlikte kurduğu Malala Fonu aracılığıyla Suriyeli mültecilerle buluşmak üzere Ürdün'e, genç kız öğrencilerle buluşmak üzere Kenya'ya ve son olarak da 17. yaş günü için Nijerya'nın kuzeyine gitti. Nijerya'da, Taliban gibi kız çocuklarının okula gitmesini engellemeye çalışan bir terörist grup olan Boko Haram tarafından o yılın başlarında kaçırılan kız çocuklarını desteklemek için konuştu. Ekim 2014'te Malala, Hintli çocuk hakları aktivisti Kailash Satyarthi ile birlikte Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Malala 17 yaşında bu ödülü alan en genç kişi oldu. Malala Yousafzai, halen İngiltere'nin Birmingham şehrinde yaşamaktadır ve olarak eğitimin savunmasına yönelik çalışmalarına devam etmektedir.
Kaynak:https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2014/yousafzai/biographical